سمپاشی پشه سالک

ناقل بیماری سالک پشه هایی از خانواده فلبوتوموس هستند که حشرات کوچک و کرک داری به رنگ زرد یا خاکستری و به طول 3-2 میلی متر بوده و دارای بالهای شفاف می باشد. این حشرات به علت جسم کوچک، رنگ خاکی و پرواز کوتاه اکثرا از نظر مخفی بوده، از خون انسان و حیوانات تغذیه می کنند. ارتفاع پرواز پشه خاکی معمولا 2-1/5 متر است ولی در موارد استثنایی تا ارتفاع 7 متری هم می تواند پرواز کند. فعالیت پشه در نواحی معتدل در فصول گرم است و از خرداد تا شهریور ماه حداکثر فعالیت را دارد. پشه های خاکی معمولا روزها بی حرکت بوده و در نقاط تاریک مخفی می شوند و معمولا هنگام اول شب فعال شده و در اواخر شب به تدریج از فعالیت آنها کاسته می شود. فقط پشه ماده جهت تخم ریزی احتیاج به خونی دارد و جنس نر از شیره گیاهان استفاده میکند. نیش این حشرات دردناک است و متعاقب گزش خارش بروز می کند ولی بعد از گزشهای متعدد و متوالی فرد به آن عادت کرده و چندان احساس خارش نمی کند. این پشه در موقع نشستن بالهای خود را به شکل عدد 7 نگه می دارد و به صورت جهشی پرواز می کند.

سالک یک بیماری پوستی تقریبا کم خطر است که بر اثر ورود انگل تک سلولی به نام «لشمانیا» به بدن ایجاد می شود. اگرچه این بیماری بندرت باعث به مخاطره افتادن زندگی می شود، ولی اثر زخم هایی که ایجاد می کند، تا پایان عمر روی پوست باقی می ماند. و یک بیماری پوستی مشترک بین انسان و تعدادی از حیوانات از جمله جوندگان و سگ می باشد. این بیماری با ایجاد یک برآمدگی قرمز رنگ مشخص می شود و سپس به یک توده کوچک سفت و کبود رنگی تبدیل می شود و در صورت عدم درمان مناسب زخمی شده و از خود جوشگاه بد شکلی به جای می گذارد که به زیبایی فرد لطمه می زند و باعث اثرات روانی بر فرد می شود. بیماری لیشمانیوز جلدی (سالک) به عنوان یک معضل سازمان جهانی بهداشت مطرح است. این بیماری در بیش از 80 کشور جهان رخ می دهد. ایران یکی از 7 کانون مهم لیشمانیوز است و اصفهان، قم، کاشان، کرمان، شیراز، بوشهر، مشهد ، زاهدان و بندر عباس از مهمترین کانونهای درگیر محسوب می شوند

با توجه به این موضوع که ناقل این بیماری، پشه خاکی است، جمع آوری مستمر و بهداشتی زباله و فضولات حیوانی و جلوگیری از انباشته شدن آنها، محافظت بدن از پشه خاکی بعد از غروب آفتاب از طریق نصب توری فلزی جهت درب و پنجره ها و استفاده از پشه بندهای معمولی و پشه بندهای آغشته به سم استفاده از پمادها و مواد دور کننده حشرات به هنگام کار و خواب، خوابیدن در طبقات بالا، با توجه به این که پشه ها نمی توانند زیاد پرواز کنند و به ارتفاع بالا بروند. اجتناب از رفتن به مناطق آلوده به پشه خاکی یا جنگل های انبوه به خصوص از غروب آفتاب و بهسازی و ترمیم شکافها و حفره های موجود در دیوارها و مناطق مسکونی انسان و دام، مبارزه با جوندگان و معدوم ساختن سگهای ولگرد و تسطیع اماکن مخروبه از جمله کارهایی است که در پیشگیری روزانه بیمار، می توان انجام داد.